Kemik erimesine neden olan ilaçlara dikkat

Uzmanlardan, bazı ilaçların ve günümüzde sık görülen kimi hastalıkların
kemik yapımını engellediği, yıkımı artırdığı ve bunun sonucunda
osteoporoza (kemik erimesi) neden olduğu, toplumun bu hastalıklar ve
ilaçlar konusunda bilgilendirilmesi gerektiği uyarısı geldi.

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon
Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yeşim Gökçe Kutsal, halk arasında
``kemik erimesi`` olarak bilinen ``Osteoporoz``un, kemik kitlesindeki
azalmaya bağlı olarak ortaya çıktığını ve kırıklara neden olduğunu
bildirdi.

Türk Geriatri Derneği Başkanı ve Türkiye Osteoporoz Derneği 2. Başkanı
da olan Kutsal, osteoporozun, sistemik bir iskelet hastalığı olduğunu
vurgulayarak, yetişkinlerdeki kemik kitlesinin; iskelet gelişimi
sırasında varılan en yüksek ve fazla kemik miktarına, yani kişinin
``doruk kemik kitlesi``ne ve yaşamın daha sonraki dönemlerinde meydana
gelen ``kemik kaybı``nın ya da ``kemik yıkımı`` derecesine bağlı
olduğuna işaret etti.

Bazı hastalıklar ve ilaçlarla ilgili osteoporoz riski uyarısında bulunan
Prof. Dr. Yeşim Gökçe Kutsal, ```Osteoporozun en önemli
komplikasyonları kemik kırıkları, ağrı ve kişinin yaşam kalitesinin
bozulmasıdır. Günümüzde sık rastlanan bazı hastalıklar ve sık kullanılan
bazı ilaçlar kemik yapımını engellemekte, kemik yıkımını artırmakta ve
osteoporoza neden olmaktadır`` diye konuştu.

Kutsal, osteoporoza neden olan hastalıklarla ilgili şu bilgileri verdi:

-``Seks hormonlarının az salgılanması ile ilgili sorunlar: Turner
sendromu (X kromozomunun tamamen veya kısmen eksik olması), Anoreksia
nervosa (özellikle genç kadınlarda görülen yemek yememek, çok az uyuma,
buna rağmen çok aktif olmakla beliren psikolojik bozukluk),
Panhipopituitarizm (Ön hipofizin, hormon yapıcı etkinliklerinin yetersiz
olmasıyla ortaya çıkan hastalık)

-Endokrin ve metabolik hastalıklar: Hipertiroidi (Tiroid bezinin fazla
çalışması), Primer hiperparatiroidi (Paratiroid bezinin fazla
çalışması), Diabetes mellitus (Şeker hastalığı).

-Kan (Hematolojik) hastalıkları: Multipl miyelom, Lenfoproliferatif hastalıklar, Sistemik mastositoz.

-Genetik hastalıklar: Marfan sendromu (Bağ doku hastalığı),
Homosistinüri (Homosistin adı verilen aminoasidin idrara çıkarılması.
Büyüme anomalileriyle zeka gelişiminin yavaşlamasına neden olur ve hasta
çoğu zaman daha küçük bir çocukken kaybedilir), Ehler-Danlos Sendromu
(Cilt, eklem ve kan damarı duvarları başta olmak üzere bağ dokularını
etkileyen genetik bir rahatsızlık), Glikojen Depo hastalığı
(Metabolizmayı etkileyen kalıtsal bir hastalık), Hipofosfatemi (Kanda
fosfatların anormal olarak düşük bulunması), Osteogenezis imperfekta
(Gevrek Kemik Hastalığı da denilen genetik bir protein eksikliğinin
kırılgan kemiklere neden olması).

-Fazla alkol kullanımı.

-Diğer nedenler: Uzun süre hareketsiz kalmak, inflamatuvar (iltihabi)
bağırsak hastalıkları, bağırsaklarda emilim bozukluklarına neden olan
hastalıklar, böbrek ve karaciğer hastalıkları, inflamatuar romatizmal
hastalıklar, mide ameliyatı ve organ nakli olmak, akciğerlerde kronik
tıkayıcı hava yolu hastalığı, beslenme bozuklukları ve yetersiz
beslenme, radyasyon tedavisi.``

BU İLAÇLARA DİKKAT

Bazı ilaçların da kemik erimesine yol açtığını belirten Kutsal, kortizon
(glukokortikoidler), kan sulandıran ilaçlar (antikoagülanlar), sara
(epilepsi) ilaçları (antikonvülzanlar), kanser ilaçları
(kemoterapi/immünosüpresifler), guatr ilaçları (tiroid ekstreleri), mide
ilaçları (proton pompa inhibitörleri ve alimunyum içeren antasitler) ve
psikiyatri ilaçlarının (lityum, antidepresan olarak kullanılan selektif
serotonin geri alım inhibitörleri) bu hastalığa yol açabileceğini
bildirdi.

Prof. Dr. Yeşim Gökçe Kutsal, bu hastalık ve ilaçlarla ilgili
bilinçlendirmenin önemine işaret ederek, şu önerileri dile getirdi:

``-Toplum osteoporoza neden olabilecek hastalıklar ve ilaçlar konusunda bilgilendirilmeli.

-Osteoporoz hastalarında muayenelerde, klinik ve laboratuvar
incelemelerde kemik kaybına ve kırığa yol açabilecek hastalık ve ilaçlar
gibi tüm faktörlerin ortaya çıkarılmasına yoğunlaşılmalıdır. Çünkü,
osteoporoza başka bir hastalık ya da uzun süre kullanılan bir ilaç neden
olabilir.

-Bu durum belirlenmeli ve tedavi edilmelidir. İlaç tedavisine başlamadan
önce yeterli kalsiyum ve D vitamini alımı sağlanmalıdır. Yaşam boyu
düzenli egzersiz, hormon eksikliği varsa bunu tanısı ve etkin tedavisi,
alkol alımının azaltılması, sigara tüketiminin önlenmesi dikkat edilmesi
gereken başlıca hususlardır.

-Günümüzde osteoporozun tedavisine yönelik olarak geliştirilmiş
ilaçlardan hastaya en uygun olanı seçilmeli ve düzenli olarak
kontrolleri yapılarak tedavisi takip edilmelidir.

-Kemik yoğunluğunun artırılması ve sağlıklı kemikler için puberte
(ergenlik çağı değişimleri) öncesi dönemde egzersiz, kalsiyumdan ve D
vitamininden zengin diyet, ideal vücut ağırlığının sağlanması, sigara
kullanımından kaçınılması gerekir.

-Yetişkin dönemde bilinçli egzersiz kemik kaybını yavaşlatabilmektedir.

-İleri yaşlarda düşmelerin şiddeti ve sıklığı kişinin hareketliliğinin,
esnekliğinin ve hareket hızının korunması ile azaltılabilmektedir.``

İleri yaştakilerin, kemik mineral yoğunluğu düşük olanların, ailesinde
osteoporotik kırık olanların, daha önce basit düşmeler ile kırık
geçirmiş olanların, vücut ağırlığı normalin altında bulunanların, 3
aydan uzun süreden beri kortizon ilacı kullananların, yoğun sigara ve
alkol tüketenlerin tedavi açısından öncelikli gruplar olduğunu
vurgulayan Kutsal, gelişebilecek sakatlıkların önlenmesi için izlenecek
yol ile ilgili de şu bilgileri aktardı:

-Hastanın ve ailesi bilgilendirilmeli ve eğitilmeli,
-Düşmelerin önlenmesi için yaşanılan ev buna göre uyarlanmalı,
-Düşme için risk faktörleri (bireysel ve çevresel) azaltılmalı,
-Yardımcı cihaz ve günlük yaşam aktivitelerini kolaylaştıracak araçlar temin edilmeli,
-Bilinçli beslenme alışkanlığı edinilmeli.

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon
Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yeşim Gökçe Kutsal, osteoporoz
geliştikten sonra tedavisi oldukça zahmetli ve pahalı bur hastalık
olduğu için koruyucu önlemler açısından toplumun ve kişilerin
bilinçlendirilmesinin en akılcı yaklaşım olduğunu sözlerine ekledi.

ALINTI